Μοναστήρι Χοζοβιώτισσα

Tο μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας είναι το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο της Αμοργού και ένα από τα σπουδαιότερα της Ελλάδας. Βρίσκεται στη νότια πλευρά του νησιού κτισμένο, κυριολεκτικά μέσα στα βράχια, σε υψόμετρο 300μ. από τη θάλασσα και είναι ορατό μόνο από το πέλαγος. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό, προκαλεί δέος, θαυμασμό και απορία για το πως κατάφεραν να το κτίσουν σ’ αυτήν –την ακόμη και σήμερα – δύσβατη και κακοτράχαλη περιοχή.

Η μονή ιδρύθηκε στις αρχές του 10ου αιώνα και ανακαινίστηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Αλέξιο Α’ Κομνηνό το 1088, σύμφωνα με επιγραφή του σώζεται σε ασημένιο εξαπτέρυγο. Το όνομά της το πήρε από την εικόνα της Παναγίας που φυλάσσεται στο εσωτερικό της μονής, η οποία λέγεται ότι έφτασε με θαυμαστό τρόπο στο νησί, από το Χόζοβο ή Χόζοβα της Παλαιστίνης.

Η μονή είναι οικοδόμημα μοναδικής αρχιτεκτονικής, με τα κελιά των μοναχών, τα μαγειρεία, τις αποθήκες, τα πατητήρια, τις στέρνες, να είναι σκαλισμένα μέσα στον βράχο. Ο δαιδαλώδης εσωτερικός χώρος της μονής χωρίζεται από στενές καμάρες, κι υπάρχουν λαξεμένα στο βράχο σκαλοπάτια που οδηγούν στους ορόφους του μοναστηριού. Πρόκειται για ένα μοναδικό δημιούργημα της ανθρώπινης θέλησης, κόντρα στα φυσικά στοιχεία. Στο εσωτερικό της μονής φυλάσσονται ανεκτίμητοι εκκλησιαστικοί θησαυροί. Βυζαντινές εικόνες, σκευοφυλάκια, χειρόγραφα ευαγγέλια, κ.α. Η μονή γιορτάζει στις 21 Νοεμβρίου και διοργανώνεται πανηγύρι. Προσφέρεται φαγητό και γλυκό Αμοργιανό παστέλι, σε όλους τους επισκέπτες.